Dikwijls hoor ik de maatschappij uitspraken doen als ”dat is een hele lastige mevrouw/meneer om te begeleiden” of ”het is wachten totdat het weer fout gaat met hem/haar” of ”soms staat ze midden in de nacht zomaar te schreeuwen” of ”zij/hij is gewoon een lastig persoon” en ”degene die zo schreeuwde, hoorde zeker stemmen”. Maar wat betekent het woord ”lastig” eigenlijk? Wanneer vinden we iemand lastig, en wanneer is iemand daadwerkelijk ook echt lastig? Het zijn maar een paar voorbeelden hierboven, maar als mens zijnde hebben we er vaak, – al is het soms onbewust-, een handje van om iemand die op een niet sociaal geaccepteerde manier om aandacht vraagt, al gauw als lastig te bestempelen. Is dit echter wel terecht? Luisteren we eigenlijk wel goed naar de persoon die we zojuist als ”lastig” bestempelt hebben?

De term lastig wordt soms al in een vroeg stadium gebruikt, zo wordt er steeds vaker over ”lastige kinderen” gesproken of een ”gecompliceerde jeugd”. Er worden hele artikelen besteed aan deze onderwerpen en diverse hulpverleners geven hun mening en advies aan mensen die deze artikelen lezen. Maar is ”lastig” eigenlijk wel een objectieve term, of is het een mening die met sociale normen en waarden te maken heeft? Is lastig niet een waardeoordeel en dus persoonsgebonden? Wat vinden we eigenlijk normaal en wat niet. Ik vind het bijvoorbeeld normaal dat wanneer er naar mij geluisterd wordt, ik het gevoel heb dat iemand echt naar me luistert, zonder meteen een oordeel over mijn soms chaotische gedachtegang te vellen. Vaak vraag ik me af of deze als ”lastig” bestempelde mensen niet gewoon een diep verlangen koesteren naar iemand die ze hoort en ziet, iemand die luistert. Iemand die de echte boodschap uit het gedrag filtert, het gedrag dat doorgaans als niet acceptabel word beschouwt.

Zelf woon ik in een buurt waarin regelmatig iets voorvalt, er staat wel eens iemand te schreeuwen op straat, er wordt medio oktober al flink met vuurwerk geknald, er wordt met deuren geslagen, er blaffen honden, en er komt wel eens politie aan de deur….Maar wanneer er een buurman of buurvrouw staat te schreeuwen, denk ik niet altijd meteen aan het woord ”lastig”. Het eerste wat in mij opkomt is, wat zou er aan de hand zijn, en wat probeert hij/zij te zeggen. Eigenlijk hangt er een hele relaxte en fijne sfeer in mijn buurtje en zit ik er prima op mijn plek. Hier wordt er tenminste niet vreemd gekeken als ik hysterisch loop te zingen of te huilen, wanneer ik muziek draai, of ’s avonds laat mijn kat sta te roepen en haar aan sta te moedigen om de wankele schutting op te klimmen.

Kortom: Zouden we niet veel relaxter en meer ontspannen door het leven gaan als we actiever naar elkaar luisteren, en de boodschap uit niet verstaanbaar gedrag proberen te filteren? Dat we gedrag niet meteen begrijpen hoeft niet altijd wat over de persoon die we niet begrijpen te zeggen, maar misschien des te meer over ons zelf! Zouden we er niet goed aan doen een betere sfeer te creëren door de oordelen die als eerste bij ons op komen, eerst los te laten voor we ze uitspreken of tot een persoonlijke waarheid rekenen?
De ”lastige”persoon waar naar wordt geluisterd heeft hier veel meer baat bij dan het oordeel dat hij al in calculeerde, het oordeel dat daarmee de bevestiging is dat hij nog harder moet schreeuwen voordat er naar hem/haar geluisterd word. Degene die vragen stelt doet op zijn minst een poging tot aanwezig zijn, en het leren begrijpen. Ik zeg niet dat luisteren alles oplost in de maatschappij, maar wel dat het de oorzaak van conflicten zou kunnen verminderen. Wanneer ik bijvoorbeeld kijk naar hoe ik in het verleden conflicten oploste, en waar het mis ging in de communicatie met vrienden, familie, ouders, broer en zelfs dieren, zie ik wat er alleen al kan veranderen door gewoon in eerste instantie eens te luisteren naar wat ze nu echt zeggen. Hoe belangrijk het is om de eigenlijke oorzaak te filteren uit de dingen die we niet altijd of meteen begrijpen. Hoe belangrijk het is dat we elkaar laten weten dat we er zijn. Dat we echt luisteren.